Thủ tục hải quan là gì?

Thủ tục hải quan là gì? Quy trình thực hiện thủ tục hải quan

Trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, thuật ngữ "thủ tục hải quan" thường được nhắc đến rất nhiều và đã trở nên quen thuộc với nhiều người. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về nó thì không phải ai cũng biết. Hãy cùng Minh Hung Trans tìm hiểu để giải đáp những thắc mắc này nhé!

1. Thủ tục hải quan

Thủ tục hải quan, hay còn gọi là Customs Procedures trong tiếng Anh, là các hoạt động và biện pháp cần thiết nhằm đảm bảo hàng hóa và phương tiện vận tải được xuất khẩu hoặc nhập khẩu qua biên giới một cách hợp pháp và an toàn. Thủ tục này thường bao gồm việc kiểm tra, xác minh thông tin, thu thuế hải quan… để đảm bảo tuân thủ các quy định và bảo vệ lợi ích của quốc gia cũng như người dân.

Cần lưu ý rằng, thuật ngữ thủ tục hải quan chỉ áp dụng cho sản phẩm, hàng hóa hay phương tiện vận chuyển, chứ không sử dụng cho người khi thực hiện thủ tục xuất nhập cảnh tại sân bay hay cửa khẩu.

Việc thực hiện thủ tục hải quan là điều bắt buộc ở hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, không chỉ riêng Việt Nam. Mục đích chính của thủ tục hải quan là để thông quan hàng hóa, với hai lý do cơ bản sau:

• Đây là cơ sở để Nhà nước thực hiện tính thuế. Tất cả hàng hóa, sản phẩm hay phương tiện khi nhập khẩu vào Việt Nam đều phải chịu thuế. Điều này giúp duy trì sự cân bằng và ổn định giữa thị trường nội địa và hàng hóa nhập khẩu.
• Thực hiện thủ tục hải quan được xem là một biện pháp an ninh nhằm quản lý hàng hóa. Điều này đảm bảo rằng những sản phẩm được nhập khẩu hay xuất khẩu từ Việt Nam không nằm trong danh mục cấm.

2. Đối tượng thực hiện khai hải quan là ai?

Thủ tục hải quan được thực hiện bởi cơ quan hải quan tại các cửa khẩu và sân bay. Vậy, những ai sẽ phải thực hiện việc khai hải quan?Theo Điều 5 trong Nghị định số 08/2024/NĐ-CP của Chính phủ, có những đối tượng sau đây bắt buộc phải thực hiện khai hải quan:

- Các đại lý chuyên làm thủ tục hải quan.

- Các công ty và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ bưu chính quốc tế cũng như dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế (trừ khi chủ hàng hóa có yêu cầu đặc biệt).

- Là chủ sở hữu các loại hàng hóa, sản phẩm xuất khẩu hoặc nhập khẩu. Nếu chủ hàng là người nước ngoài và không có mặt tại Việt Nam, họ sẽ cần thông qua một đại lý làm thủ tục hải quan khác để thực hiện các thủ tục này.

- Là chủ phương tiện vận tải hoặc người điều khiển trực tiếp các phương tiện xuất, nhập cảnh, quá cảnh; hoặc có thể là người được ủy quyền bởi chủ phương tiện để thực hiện các thủ tục liên quan.

- Là người được chủ hàng hóa ủy quyền trong trường hợp đó là quà tặng, biếu hoặc quà cá nhân. Hoặc trong trường hợp hành lý được gửi trước hoặc sau chuyến đi của người xuất, nhập cảnh tại Việt Nam.

- Là người cung cấp dịch vụ hoặc thực hiện việc quá cảnh hàng hóa.

Đây là những đối tượng chính cần thực hiện khai hải quan và hoàn tất các thủ tục hải quan nếu muốn xuất, nhập cảnh hàng hóa và phương tiện vào hoặc ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

3. Quy trình thực hiện thủ tục hải quan.

Quy trình thực hiện thủ tục hải quan bao gồm nhiều bước khác nhau.

Đầu tiên, người khai hải quan cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và tài liệu liên quan.

Tiếp theo, hồ sơ sẽ được nộp cho cơ quan hải quan để kiểm tra.

Sau khi kiểm tra, cơ quan hải quan sẽ tiến hành xác định thuế và phí liên quan.

Cuối cùng, sau khi hoàn tất các thủ tục, hàng hóa sẽ được thông quan và có thể đưa vào sử dụng.

Quá trình thực hiện thủ tục hải quan giữa người làm thủ tục và người khai hải quan sẽ có những điểm khác biệt. Thêm vào đó, từng loại hàng hóa sẽ có quy trình riêng biệt. Dù vậy, trong một mô hình tổng quát, các loại hình khác nhau khi tiến hành thủ tục hải quan thường tương tự nhau và đi kèm với các giấy tờ cần thiết cho từng loại hình cụ thể.

3.1. Thực hiện việc chuẩn bị chứng từ làm thủ tục hải quan.

Đây được coi là giai đoạn quan trọng nhất trong quy trình thực hiện thủ tục hải quan. Việc chuẩn bị một bộ tài liệu chính xác và đầy đủ sẽ giúp bạn tăng tốc độ hoàn thành lên đến 95% và cũng ảnh hưởng đến chi phí mà bạn phải chi trả khi làm thủ tục, tiết kiệm hơn so với việc thiếu các giấy tờ cần thiết.

Một bộ tài liệu để thông quan sẽ bao gồm những loại giấy tờ sau:

- Một bản sao của hợp đồng thương mại

- Một bản gốc hóa đơn thương mại

- Một bản gốc phiếu đóng gói

- Giấy vận tải đơn

- Một bản gốc giấy phép (nếu có)

- Một bản gốc giấy chứng nhận xuất xứ (nếu có)

- Các loại giấy tờ khác theo yêu cầu từ cơ quan hải quan (tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể có thể có thêm hoặc không).

Khi người thực hiện khai hải quan đã hoàn tất bộ tài liệu của mình, cơ quan hải quan sẽ tiến hành nhiệm vụ của họ.

3.2. Thực hiện việc khai và nộp tờ khai hải quan.

• Thực hiện việc khai tờ khai hải quan.
• Nộp tờ khai hải quan.

Hiện nay, việc thực hiện khai hải quan điện tử đã được áp dụng cho tất cả các chi cục hải quan thông qua hệ thống VNACCS/VCIS. Doanh nghiệp hoặc đại lý hải quan sẽ nhập liệu và tải lên các chứng từ liên quan đến lô hàng ngay trên phần mềm.

Sau khi hoàn thành việc khai và nộp tờ khai hải quan, người thực hiện sẽ phải chờ đợi để nhận kết quả phân luồng. Tại đây, có ba trường hợp có thể xảy ra: luồng xanh, luồng vàng và luồng đỏ.

- Luồng xanh (1):

Được xem như là luồng may mắn, nếu bạn nhận được luồng này, bạn sẽ không cần thực hiện thêm bất kỳ thủ tục nào mà chỉ cần đến cảng để lấy hàng sau khi đã thanh toán thuế đầy đủ.

- Luồng vàng (2):

Nếu bạn gặp phải luồng màu này, bạn sẽ cần chuẩn bị và nộp thêm một số giấy tờ liên quan khác. Đây được coi là một bộ hồ sơ bổ sung. Các loại giấy tờ cần thiết bao gồm:

+ Một tờ khai hải quan in từ phần mềm mà không cần đóng dấu.

+ Một hóa đơn thương mại có chữ ký của giám đốc, kèm theo dấu và chức danh cụ thể.

+ Các chứng từ khác như vận đơn, giấy chứng nhận kiểm tra chất lượng, giấy C/O,...

- Luồng đỏ (3):

Mặc dù mang màu đỏ, nhưng đây có thể là dấu hiệu của sự không may mắn. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào việc doanh nghiệp của bạn đã xuất/nhập khẩu hay chưa, cũng như loại hàng hóa có nằm trong danh mục hàng rủi ro hay không. Khi xuất hiện luồng này, bạn sẽ phải trải qua quá trình kiểm tra thực tế hàng hóa sau khi hoàn tất kiểm tra các giấy tờ. Đây được biết đến là mức độ kiểm tra cao nhất, yêu cầu nhiều thủ tục, giấy tờ và tiêu tốn nhiều chi phí, thời gian cũng như công sức của cả người thực hiện khai báo và cơ quan hải quan thực hiện kiểm tra.Hiện nay, quá trình kiểm hóa được thực hiện thông qua hai phương pháp chính: kiểm tra bằng máy soi và kiểm tra thủ công. Tùy thuộc vào từng tình huống cụ thể, sẽ có sự lựa chọn phương pháp kiểm tra phù hợp nhất để đảm bảo độ chính xác cao. Trong một số trường hợp, dù đã sử dụng máy soi, nhưng nếu cán bộ hải quan vẫn cảm thấy nghi ngờ, họ sẽ tiến hành kiểm tra thủ công bằng cách mở hàng hóa ra để kiểm tra trực tiếp. Quá trình kiểm hóa này thường tiêu tốn nhiều thời gian và chi phí.

Khi việc kiểm hóa đã hoàn tất, cán bộ hải quan thực hiện kiểm tra sẽ trở về Chi cục để thực hiện các thủ tục cần thiết, bao gồm việc lập tờ khai liên quan đến kiểm hóa và yêu cầu người đại diện của hàng hóa ký tên trên tờ khai đó. Sau đó, cán bộ hải quan sẽ chuyển hồ sơ để phúc tập và tiến hành thông quan hàng hóa nếu không có vấn đề gì phát sinh.

3.3. Thực hiện việc nộp thuế

Người thực hiện khai hải quan cần phải hoàn tất việc nộp thuế cho sản phẩm, hàng hóa của mình trước khi tiến hành xuất nhập khẩu. Điều này được xem như là nghĩa vụ tài chính mà các doanh nghiệp, công ty, hay cá nhân, tổ chức phải thực hiện. Có nhiều hình thức nộp thuế như nộp ngay, nộp ân hạn hoặc bảo lãnh ngân hàng,...

Đối với các mặt hàng nhập khẩu phục vụ cho kinh doanh, hiện tại hầu hết đều phải nộp thuế ngay lập tức. Chỉ khi nào tiền thuế đã được ghi nhận trên hệ thống thì hải quan mới tiến hành phê duyệt thông quan cho lô hàng đó.

Việc kiểm tra và tra cứu tình trạng nộp thuế hải quan có thể thực hiện dễ dàng trên trang web của tổng cục. Sau khi hoàn tất nộp thuế, bạn có thể truy cập vào website để kiểm tra; nếu thấy "Hết nợ" thì có nghĩa là bạn đã nộp thuế thành công. Ngược lại, nếu vẫn còn nợ, bạn sẽ cần chờ đợi và nếu cần thiết, hãy xem xét lại quá trình nộp thuế của mình để xác định có xảy ra sai sót hay vấn đề gì không.

3.4. Thực hiện việc thông quan hàng hóa

Đây là bước thực hiện sau khi bạn đã hoàn tất các thủ tục hải quan cần thiết cho hàng hóa xuất nhập khẩu.

Quá trình thông quan hàng hóa sẽ được tiến hành trong những tình huống cụ thể như sau:

- Bạn nhận được luồng xanh ngay sau khi nộp tờ khai hải quan.

- Nhân viên hải quan tiếp nhận hồ sơ của bạn tại luồng vàng và phê duyệt để tiến hành thông quan hàng hóa.

- Đối với luồng đỏ, việc thông quan sẽ diễn ra sau khi cán bộ hải quan hoàn tất kiểm tra hàng hóa.

Một điều cần lưu ý là đối với các mặt hàng nhập khẩu vào Việt Nam, nếu muốn thông quan thì bắt buộc phải nộp thuế. Tuy nhiên, có một số mặt hàng từ một số quốc gia được miễn thuế khi nhập khẩu vào nước ta.

3.5. Thực hiện việc thanh lý hải quan giám sát.

Đây là giai đoạn cuối cùng trong quy trình làm thủ tục hải quan. Khi bạn đã hoàn tất việc thông quan hàng hóa một cách thành công, bước tiếp theo là in mã vạch trên tờ khai hải quan của mình. Sau khi in xong, bạn sẽ đến cảng để thực hiện các thủ tục ký hải quan giám sát, hay còn gọi là ký cổng bãi. Khi việc ký này hoàn tất, bạn đã hoàn thành toàn bộ quy trình thủ tục hải quan.

Tuy nhiên, hiện nay, ở một số địa điểm, việc ký tay đã được loại bỏ và thay thế bằng hệ thống tự động giám sát. Do đó, nếu nơi bạn thực hiện thủ tục sử dụng phương pháp này, hãy chú ý điền thông tin chính xác trong quá trình khai hải quan. Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng vượt qua khu vực giám sát mà không gặp phải bất kỳ vấn đề nào sau khi thông quan.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày nay, việc vận chuyển hàng hóa qua biên giới trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Do đó, việc hiểu rõ và tuân thủ các quy định hải quan là vô cùng quan trọng để đảm bảo quá trình xuất nhập khẩu diễn ra thuận lợi và hiệu quả. Minh Hung Trans hy vọng rằng những thông tin vừa chia sẻ sẽ giúp quý vị nắm bắt được các bước cần thiết để tối ưu hóa quy trình hải quan.

Thông Tin Liên Hệ Để Được Tư Vấn và Báo Giá

Ms Pham

• Head Ofifce: 16E/2 Đường số 17, Phường Hiệp Bình Phước, TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam

• Mobile/Zalo: 0366.50.1816

• Website: http://minhhungtrans.com

• Email: info.minhhungtrans@gmail.com